Lễ rửa làng cực kỳ độc đáo của người dân tộc Lô Lô ở biên giới cực Bắc

Lễ rửa làng cực kỳ độc đáo của người dân tộc Lô Lô ở biên giới cực Bắc

Thứ năm, ngày 05/01/2023 09:51 AM (GMT+7)

Với những nghi thức đặc sắc, độc đáo, lễ rửa làng của dân tộc Lô Lô không chỉ là một sự kiện mang tính tín ngưỡng dân gian mà còn là nét đẹp văn hóa được lưu truyền từ đời này tới đời khác của đồng bào nơi đây.

Dân tộc Lô Lô có khoảng 4.541 người. Riêng ở thôn Sảng Pả A thị trấn Mèo Vạc (Hà Giang) có 71 hộ với 246 khẩu và 8 dòng họ. Cán, Lèng, Lùng, Thàng, Lò, Mua, Dình, Doãn. Đây cũng là một trong những dân tộc ít người nhất của nước ta

Lễ rửa làng bắt nguồn từ một sự tích là một năm bao giờ cũng có cái may và cái rủi. Thu hoạch mùa màng vụ vừa rồi thắng lợi, nhưng người ta vẫn nghĩ tới rủi ro. Thế là họ phải rửa làng cho sạch sẽ, khang trang.

Đồ tế Lễ phải có rượu ngô, 2 con dê, cỏ danh tép thành dây dài luồn những thanh kiếm gỗ phu xi cho dê cõng, 1 thanh kiếm sắt, hạt ngô, 1 đôi sừng trâu.

1 con gà trống trắng, 3 cành lao, 3 cành đào nhỏ, 3 cành mận nhỏ, 1 miếng vải đỏ buộc vào nhau được.

Thầy cúng khấn bằng tiếng Lô Lô, cầu cho làng bản no ấm, cầu cho làng bản bình an.

Lấy 1 cây tre to dài tầm 3 m, đục ở bên trên miệng tre ở đoạn giữa của cây tre lấy đất đổ đầy lên miệng của cây tre rồi cắm hình nhân bằng giấy xanh, đỏ, tím, vàng.... cắm hương theo từng hàng dọc ở giữa cây tre, cây tre làm giả hình con ngựa.

Trước hết thầy cúng thắp hương tại bàn thờ gia tiên, sau đó đặt giấy trúc, chén nước xuống một góc nhà để khấn xin. Tiếp theo thầy cúng bọc tờ giấy trúc lên chén nước, nếu nước trong chén không bị thấm hoặc đổ ra ngoài thì lễ xin phép mới linh nghiệm và lễ rửa làng mới thành công.

Thầy cúng Lò Sì Páo là người hiểu biết đầy đủ về những nghi thức thực hiện lễ rửa làng. Là người chịu trách nhiệm phần lễ, những nghi lễ tiến hành cùng với sự tham gia của dân bản. Trong ảnh là nghi lễ thầy cúng tiến hành để xua đuổi tà ma ra khỏi nhà.

Thầy cúng cầm đôi sừng trâu, nếu thầy đánh đôi sừng úp hết mới thuận, đôi sừng trâu tượng trưng cho sự âm dương. Thầy cầm đôi sừng trâu khấn đi trước 4 người phụ thầy cần đồ lễ như cành đào, mận cành lao, vải đỏ, gà trắng, ngô hạt xua đuổi theo sau thầy ra cửa chính và tiếp tục đi nhà thứ 2 và các hộ gia đình Lô Lô trong làng.

Những nghi thức cúng này được tiến hành hai lần. Những lễ vật sống dâng cúng như dê, gà sẽ được dắt đến các hộ gia đình dân tộc Lô Lô để chuẩn bị cúng nhà thứ nhất và cúng xong nhà thứ nhất sẽ tiếp tục đi cúng nhà thứ hai cứ như vậy cho đến hết các hộ gia đình dân tộc Lô Lô trong làng.

Theo phong tục người Lô Lô cúng xong 9 ngày sau không cho người lạ vào trong làng, với ý nghĩa người lạ vào làng là phần cúng đó không thành công, tà ma lại quay về. Và phạt người lạ đó mua lễ vật và bắt đầu cúng lại lần nữa.

Quang Vinh